Chúng tôi rất ấn tượng và ngỡ ngàng khi đến tham quan kho tàng đá nghệ thuật của hai vợ chồng chị Lê A. Kim (58 tuổi) và anh Lê Trí Tuệ  (63 tuổi) trú tại thôn 3, xã Duy Trinh (H. Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) bởi từ khu vườn hoa cảnh cho tới trong nhà được chưng nhiều đá nghệ thuật. Đặc biệt, nơi đây, lần đầu tiên chúng tôi chiêm ngưỡng hàng trăm tác phẩm “thạch quả”, còn gọi là “quả đá” hay “trái đá” đang khoe màu, khoe dáng trông rất độc đáo...

Chị Kim giới thiệu “giỏ đá” mà mình sưu tầm trong khe núi.

Trao đổi với chúng tôi, chị Kim, chủ nhân của “kho tàng” thạch quả nói trên cho hay: “Hơn 15 năm trước, tình cờ ngắm những viên đá đẹp và nghe những huyền thoại về loài đá nghệ thuật, vợ chồng tôi không quản ngại khó khăn, vất vả, khăn gói băng rừng lội suối đi tìm, mua bán, trao đổi đá nghệ thuật, nhất là các loại “trái đá”. Xưa nay, môn nghệ thuật nầy chỉ giành cho cánh “mày râu”, trong trường hợp là phận nữ nhi mê “trái đá” như tôi đây quả là ít”

Chị Kim cho hay, cứ mỗi tháng, hai vợ chồng anh chị đi sưu tầm đá cảnh trên núi 2 đợt (mỗi đợt 7 ngày) ở các vùng Trà Mi, Hiệp Đức, Đông Trường Sơn, Phước Sơn... Đến nay, anh Tuệ và chị Kim đã có trong tay trên 300 tác phẩm, với đủ chủ đề về quê hương, đất nước, con người... Ngắm “rừng đá” của hai người, ai cũng có cảm giác như lạc vào chốn thiên thai với những gam màu đậm, nóng... ấn tượng, lạ lùng, có viên với cảnh ráng chiều rực đỏ, cảnh hoàng hôn ánh tím với những vân mây thơ mộng lững lờ trôi...

Nhưng để có được một tác phẩm đẹp, phải tốn nhiều công sức và tiền của. Theo chị Kim, người tìm đá phải có một số kiến thức nhất định về ngôn ngữ học, thiên văn, địa lý, mỹ thuật... và về các loại hình đá nghệ thuật, nhất là loại hình đá cảnh Suiseki. Ngoài ra, người tìm đá còn cần có cái may mắn, cái duyên để “ngộ” được những viên đá hay những “thạch quả” đẹp. Chị Kim cho biết, một tác phẩm đẹp, quý hiếm phải hội đủ 5 yếu tố: Tỉ trọng, độ cứng, độ bóng, đường nét và màu sắc... Với hai vợ chồng anh Tuệ, tìm kiếm đá cảnh không chỉ là một nghề, mà còn là nơi để thỏa sức thưởng thức, gửi gắm niềm đam mê.

Theo chị Kim, đá là nơi ghi dấu rõ nét nhất những thay đổi của không gian, thời gian... Mọi cảnh trí, con người, nhân vật... đều được thiên nhiên khắc trên đá. Thậm chí, qua những phiến đá vô tri, mình có thể gửi gắm niềm mơ ước, giúp đá như có “linh hồn”, khi “hiểu” nó và đặt cho nó một cái tên. Nói về “thạch quả”, trong thiên nhiên hiện diện rất nhiều, số thì nằm trong lòng sông, suối; số ở dưới mặt đất, số thì các anh em tìm về. Có những “quả” rất lạ với những màu sắc hài hòa trông khá đẹp mà trong thiên nhiên chưa hề có. “Tôi mong rằng trong tương lai, khi dịch bệnh COVID-19 được đẩy lùi, nên chăng, chúng ta, những người yêu “thạch quả” cần tổ chức một lễ hội “thạch quả Việt Nam” hoành tráng với hàng ngàn loại “quả đá” từ mọi miền đất nước tham gia. Tuy không thưởng thức thạch quả bằng vị giác, khứu giác nhưng tôi nghĩ rằng những “rừng” thạch quả đó đã để lại nhiều thú vị, bất ngờ, ấn tượng cho người xem đồng thời góp phần làm phong phú thêm kho tàng sinh vật cảnh Việt Nam”, anh Tuệ trải lòng.

Mỗi năm, hai vợ chồng chị Kim thu nhập từ tiền bán tác phẩm khoảng 100 triệu đồng. Đặc biệt, những năm qua, họ cất công sưu tầm trên 100 quả đá gồm bầu, bí ngô, bí đao, bầu, mướp, dưa gan, dứa, khổ qua, xoài, bơ... Chỉ cần gắn vào đầu mỗi quả một cái cuống là trông giống như quả thật. Trước khi chưa có dịch COVID-19, bộ sưu tập “thạch quả” này cùng với một số đá nghệ thuật khác của 2 vợ chồng chị Kim, anh Tuệ được trưng bày, triển lãm nhiều nơi, được nhiều người xem rất quan tâm, thích thú.

Người Trung Hoa quan niệm: “Thạch nhập sự thông”, nghĩa là, khi đá vào nhà thì mọi sự đều hanh thông, may mắn... Nhưng với hai vợ chồng anh đá không chỉ mang lại cho anh sự may mắn mà còn là niềm đam mê từ vẻ đẹp xù xì, thô ráp nhưng đầy mê hoặc và độc đáo của nó. Chị Kim cho hay, ngày Tết, bàn thờ nhà anh đều chưng mâm “ngũ quả” bằng đá này với hy vọng năm mới mang lại nhiều hanh thông, may mắn; phát tài, phát lộc... 

Tiên Sa